الفرق بين المراجعتين لصفحة: «فضائل أمير المؤمنين (في كلام الخلفاء )»
(أنشأ الصفحة ب' - منبع ۱ - اهمیت بحث [ویرایش] دانستن این مطالب از چند جهت مورد توجه و اهمیت است: اولامقام رفیع امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) را از زبان کسانی که به عنوان بعضی از صحابه رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مطرح بودند، و سخنان آن حضرت را شنیدند، می‌شناسیم....') |
لا ملخص تعديل |
||
| سطر ١: | سطر ١: | ||
==أهمية الموضوع== | ==أهمية الموضوع== | ||
| سطر ٢١: | سطر ١٣: | ||
=== ثالثاً === | === ثالثاً === | ||
من خلال هذا، تتضح حقيقة أولئك الذين تجاهلوا وصايا النبي (صلى الله عليه وآله وسلم) فيما يخص الخلافة والولاية لعلي (عليه السلام)، وقاموا بتشكيل شوراى مغلق لتعيين خليفة للمسلمين، وفي سياق هذه المناقشات، سيتم أيضًا تناول الأقوال والروايات التي نقلتها عائشة حول عظمة علي (عليه السلام)ايضاً. | من خلال هذا، تتضح حقيقة أولئك الذين تجاهلوا وصايا النبي (صلى الله عليه وآله وسلم) فيما يخص الخلافة والولاية لعلي (عليه السلام)، وقاموا بتشكيل شوراى مغلق لتعيين خليفة للمسلمين، وفي سياق هذه المناقشات، سيتم أيضًا تناول الأقوال والروايات التي نقلتها عائشة حول عظمة علي (عليه السلام)ايضاً. | ||
==كلمات أبي بكر في علي ع== | ==كلمات أبي بكر في علي ع== | ||
سيتم التركيز على ذكر بعض كلمات أبي بكر والروايات التي نقلها في فضائل أمير المؤمنين الإمام علي (عليه السلام). | |||
سيتم التركيز على ذكر بعض كلمات أبي بكر والروايات التي نقلها في فضائل أمير المؤمنين الإمام علي (عليه السلام) | |||
===الرواية الاولى== | ===الرواية الاولى== | ||
| سطر ٤٤: | سطر ٣٣: | ||
===الرواية السادسة=== | ===الرواية السادسة=== | ||
عن معقل بن يسار المزني قال: سمعت أبا بكر الصديق يقول: علي بن أبي طالب عترة رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم). | عن معقل بن يسار المزني قال: سمعت أبا بكر الصديق يقول: علي بن أبي طالب عترة رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم)<ref>متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۱۵</ref>. | ||
===الرواية السابعة=== | |||
في كتاب الرياض النضرة: قال: جاء أبوبكر وعلي (عليه السلام) يزوران قبر النبي «صلى الله عليه (وآله) وسلم» بعد وفاته بستة أيام، فقال علي (عليه السلام) لأبي بكر: تقدم. فقال أبوبكر: ما كنت لأتقدم رجلاً سمعت رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم) يقول: علي مني بمنزلتي من ربي<ref>احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۲۷۷</ref> <ref>الحسینی فیروز آبادی، مرتضی، فضائل الخمسه، ج۱، ص۲۹۷۹</ref><ref>محب‌الدین الطبری، احمد بن عبدالله، الریاض النضرة، ج۲، ص۱۶۳</ref>. | |||
===الرواية الثامنة=== | |||
... (عن) معقل بن يسار المزني يقول: سمعت أبابكر الصديق يقول لعلي بن أبي طالب: عقدة رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم)(أي الذي عقد بيعته مع المسلمين من قبل النبي صلى الله عليه وآله وسلم)<ref>ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۳، ص۵۴، حدیث ۱۰۹۲</ref>. | |||
===الرواية التاسعة== | |||
عن قيس بن حازم قال: التقى أبوبكر وعلي بن أبي طالب، فتبسم أبوبكر في وجه علي، فقال له: ما لك تبسمت؟ قال: سمعت رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم) يقول: لا يجوز أحد الصراط إلا من كتب له علي الجواز <ref>ابان السمان، الموافقه، ص۱۳۷</ref><ref>ابن حجر، احمد بن محمد، الصواعق المحرقه، ص۱۲۶</ref><ref>ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب علی، ص۱۱۹</ref>. | |||
===الراوية العاشرة=== | |||
أبوبكر قال في مناسبات عديدة، على المنبر وأمام جمع كبير من المسلمين: أقيلوني، أقيلوني، فلست بخير منكم وعلي فيكم <ref>الرازی، محمد، بما شيعني، ص۳۳۲</ref><ref>الرازی، فخر الدین، نهایة العقول طبری، محمد بن جریر،</ref><ref>تاریخ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف سمعانی،</ref><ref>عبدالکریم، فضائل الشام غزالی، محمد، سر العالمین</ref><ref>سبط ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص من الامة</ref>. ومن الجدير بالذكر أن صحة هذا القول لأبي بكر واضحة في كلمات علي (عليه السلام) في نهج البلاغة، حيث قال: "فيا عجبًا بينما هو يستقيلها في حياته إذ عقدها لآخر بعد مماته"، أي "فيا للعجب، بينما كان أبوبكر يستقيل من الخلافة في حياته، إذ عقدها لآخر بعد وفاته." | |||
==روايات التي نقلها عمر ابن الخطاب في علي ع=== | |||
في هذا القسم سنركز على كلمات وروايات التي نقلها عمر في فضائل امير المؤمنين علي عليه السلام. | |||
===الرواية الاولى=== | |||
عن عمر بن الخطاب قال: کنت انا و ابوبکر و ابو عبیدة و جماعة اذ ضرب النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) منکب علی فقال: یا علی انت اول المؤمنین ایمانا و اولهم اسلاما و انت منی بمنزلة هارون من موسی سلیمان <ref>القندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۲، ص۱۴۶</ref><ref>متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۲۲</ref><ref>متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۲۳</ref>. | |||
===الرواية الثانية=== | |||
عن عمار الدهنی، عن سالم بن ابی الجعد، قال: قیل لعمر: انک تصنع بعلی شیئا لا تصنعه باحد من اصحاب النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قال: انه مولای<ref>ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۸۲، حدیث ۵۸۴</ref>. | |||
===الرواية الثالثة=== | |||
عن عمر بن الخطاب قال: نصب رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علیا علما فقال: من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه، و اخذل من خذله و انصر من نصره اللهم انت شهیدی علیهم، قال عمر: و کان فی جنبی شاب حسن الوجه، طیب الریح، فقال: یا عمر، لقد عقد رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عقدا لا یحله الا منافق فاحذر ان تحله. | |||
قال عمر: فقلت یا رسول الله انک حیث قلت فی علی (ما قلت) کان فی جنبی شاب حسن الوجه، طیب الریح قال کذا و کذا. | |||
قال (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): نعم یا عمر، انه لیس من ولد آدم، لکنه جبرئیل اراد ان یؤکد علیکم ما قلته فی علی <ref>القندوزی، سلیمان، ینابیع المودة، باب مودة الخامسة، ج۲، ص۲۸۴</ref><ref>ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۸۰</ref><ref>بخاری، محمد، تاریخ کبیر، ج۱، ص۳۷۵</ref>. | |||
===الرواية الرابعة=== | |||
عن عمار الدهنی عن ابی فاختة، قال: اقبل علی و عمر جالس فی مجلسه فلما رآه عمر تضعضع و تواضع وتوسع له فی المجلس، فلما قام علی، قال بعض القوم: یا امیرالمؤمنین انک تصنع بعلی صنیعا ما تصنعه باحد من اصحاب محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قال عمر: و ما رایتنی اصنع به؟ قال: رایتک کلما رایته تضعضعت و تواضعت و اوسعت حتی یجلس قال: و ما یمنعنی، و الله انه مولای و مولی کل مؤمن<ref>ابن عساکر، محمد بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۸۲، حدیث۵۸۵</ref>. | |||
===الرواية الخامسة=== | |||
قال عمر بن الخطاب: لقد اعطی علي ع ثلاث خصال لان تکون لی خصلة منها احب الی من ان اعطی حمر النعم، فسئل و ما هی؟ قال: تزویج النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ابنته و سکناه المسجد لا یحل لاحد فیه ما یحل لعلی و الرایة یوم خیبر<ref>القندوزی، سلیمان، ینابیع المودة، ج۲، ص۴۰۶</ref> <ref>الحاکم النیشابوری، ابوعبدالله، المستدرک، ج۳، ص۱۲۵</ref><ref> الهیثمی، على بن ابى بکر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۲۰</ref><ref>ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۱، ص۲۱۹، حدیث ۲۸۲</ref>. | |||
===الرواية السادسة== | |||
عن ابن عباس: مشیت و عمر بن الخطاب فی بعض ازقة المدینة فقال لی:... یا ابن عباس... و الله لسمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یقول لعلی بن ابی طالب: من احبک احبنی و من احبنی احب الله، و من احب الله ادخله الجنة مدلا<ref>ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۳۸۸،</ref>. | |||
===الرواية السابعة=== | |||
عن عبدالله بن ضبیعة العبدی، عن ابیه، عن جده قال: اتی عمر بن الخطاب رجلان سالاه عن طلاق الامة، فقام معهما فمشی حتی اتی حلقة فی المسجد، فیها رجل اصلع، فقال: ایها الاصلع ما تری فی طلاق الامة؟ فرفع راسه الیه ثم اوما الیه بالسبابة و الوسطی، فقال له عمر: تطلیقتان. فقال احدهما: سبحان الله، جئناک و انت امیرالمؤمنین فمشیت معنا حتی وقفت علی هذه الرجل فسالته، فرضیت منه ان اوما الیک؟! فقال لهما - عمر- ما تدریان من هذا؟ قالا: لا. قال: هذا علی بن ابی طالب. اشهد علی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) لسمعته و هو یقول: ان السماوات السبع و الارضین السبع لو وضعتا فی کفة - میزان - ثم وضع ایمان علی فی کفة میزان لرجح ایمان علی<ref>ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۳۶۵، حدیث ۸۷۲</ref> <ref>ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب، ص۲۸۹، شماره ۳۳۰،</ref><ref>خوارزمی، مناقب، ص۷۸، فضل ۱۳،</ref><ref>گنجی، محمد بن یوسف، کفایة الطالب، ص۲۵۸، اواخر باب ۶۲</ref>. | |||
===الرواية الثامنة=== | |||
... فقال عمر بن الخطاب: عجزت النساء ان یلدن مثل علی <ref>سلیمان قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۳، ص۱۴۶</ref>. | |||
===الرواية التاسعة=== | |||
عن عبدالله بن عباس قال: سمعت عمر بن الخطاب یقول: کفوا عن ذکر علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) فلقد رایت من رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فیه خصالا لان تکون لی واحدة منهن فی آل الخطاب احب الی مما طلعت علیه الشمس <ref>احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۲۱۱،</ref><ref>فضائل الخمسة، ج۲، ص۲۳۹</ref><ref>متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۶، ص۳۹۳</ref>. | |||
===الرواية العاشرة=== | |||
عن عمر بن الخطاب، قال: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): ما اکتسب مکتسب مثل فضل علی، یهدی صاحبه الی الهدی و یرد عن الردی <ref>احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۲۱۲</ref><ref>عبد الحسین، امینی، الغدیر، ج۵، ص۳۶۳</ref> <ref>فیروزآبادی، مرتضی، فضائل الخمسة، ج۱، ص۱۶۷</ref><ref>الحاکم النیشابوری، ابوعبدالله، المستدرک</ref>. | |||
===الرواية الحادية عشر=== | |||
عن... و عمر بن الخطاب و...، ان رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قال: النظر الی وجه علی عبادة <ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۵۸</ref>. | |||
===الرواية الثانية عشر=== | |||
عن سوید بن غفلة، قال: رای عمر رجلا یخاصم علیا، فقال له عمر: انی لاظنک من المنافقین! سمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یقول: علی منی بمنزلة هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی <ref>احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۲۸۶</ref><ref>ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۱، ص۳۶۰</ref>. | |||
===الرواية الثالثة عشر=== | |||
عن ابی هریرة، عن عمر بن الخطاب قال: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من کنت مولاه فعلی مولاه <ref>ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۷۹، حدیث. ۵۸۱</ref><ref>ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب، ص۲۲، شماره ۳۱</ref>. | |||
===الرواية الرابعة عشر=== | |||
قال عمر بن الخطاب: علی اقضانا<ref>حافظ ابی نعیم،حلیة الاولیاء، ج۱، ص۶۵</ref><ref>السیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، تاریخ الخلفاء، ص۱۷۰</ref> <ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۶۰</ref><ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۹۷، حدیث ۲۱</ref>. | |||
===الرواية الخامسة عشر=== | |||
عن عمر بن الخطاب، عن النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): کل سبب و نسب ینقطع یوم القیامة الا سببی و نسبی وکل ولد آدم فان عصبتهم لابیهم ما خلا ولد فاطمة، فانی انا ابوهم و عصبتهم <ref>القندوزی، سلیمان، ینابیع المودة، ج۲، ص۹۹</ref>. | |||
===الكلام السادس عشر=== | |||
قال عمر بن الخطاب: لا یفتین احد فی المسجد و علی حاضر <ref>احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۴۹۲</ref><ref>احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۲، ص۸۲۵</ref>. | |||
===الكلام السابع عشر=== | |||
قال عمر بن الخطاب: یابن ابیطالب، فما زلت کاشف کل شبهة، و موضع کل علم <ref>احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۲، ص۸۲۵</ref>. | |||
قال عمر: لا ابقانی الله بعد ابن ابیطال <ref>احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۴۹۳</ref><ref>عبد الحسین، امینی، الغدیر، ج۶، ص۱۲۶</ref>. وكل1لك قال عمر بن الخطاب فی عدة مواطن: لو لا علی لهلک عمر <ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۹۹، حدیث ۲۹</ref>. | |||
===الكلام السابع عشر=== | |||
عن سعید بن المسیب قال: قال عمر ابن الخطاب: اعوذ بالله من معضلة لیس لها ابو الحسن، علی بن ابی طالب <ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۹۹، حدیث ۲۹</ref> <ref>گنجی، محمد بن یوسف، کفایة الطالب، ص۲۱۷</ref><ref>السیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۷۱</ref> <ref>حاکم نیشابوری، المستدرک، کتاب المناسک، ج۱، ص۴۵۷</ref> <ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۶</ref>. | |||
۳.۱۹ - سخن نوزدهم | |||
قال عمر ابن الخطاب: اللهم لا تنزل بی شدیدة الا و ابو الحسن الی جنبی [۸۵] | |||
[۸۶] | |||
؛ عمر ابن خطاب گفت: بار خدایا کار سختی بر من نازل مفرما مگر آنکه ابو الحسن (علی علیه السلام) در کنار من باشد. | |||
۳.۲۰ - سخن بیستم | |||
عن ابن عباس قال: کنت اسیر مع عمر بن الخطاب فی لیلة، و عمر علی بغل و انا علی فرس، فقرا آیة فیها ذکر علی بن ابی طالب فقال: اما و الله یا بنی عبد المطلب لقد کان علی فیکم اولی بهذا الامر منی و من ابی بکر،... - الی ان قال - و الله ما نقطع امرا دونه، و لا نعمل شیئا حتی نستاذنه [۸۷] | |||
؛ از ابن عباس روایت شد که گفت: در یکی از شبها من و عمر بن خطاب سیر می‌کردیم (همسفر بودیم) و عمر بر قاطر من بر اسب بودم، پس آیه‌ای قرائت شد که در آن آیه نام علی بن ابی طالب یاد آوری می‌شد. پس ( عمر بن خطاب ) گفت: آگاه باشید به خدا سوگند‌ای فرزندان عبد المطلب، به تحقیق که علی در میان شما سزاوارترین است به این امر (خلافت) از من و ابوبکر... (تا آنکه گفت): به خدا سوگند هیچ کاری را بدون او تمام نمی‌کنم. و عملی بدون اجازه او انجام نمی‌دهم. | |||
۳.۲۱ - سخن بیست یکم | |||
عن الحافظ الدار القطنی عن عمر، و قد جاءه اعرابیان یختصمان فقال لعلی: اقض بینهما. | |||
فقال احدهما: هذا یقضی بیننا؟! فوثب الیه عمر و اخذ بتلبیبه، و قال: ویحک ما تدری من هذا؟ هذا مولای و من لم یکن مولاه فلیس بمؤمن [۸۸] | |||
؛ حافظ دار قطنی از عمر (بن خطاب) روایت می‌کند که دو تن اعرابی جهت مخاصمه و دعوا نزد او (یعنی نزد عمر بن خطاب) آمدند. پس عمر به علی (علیه‌السّلام) عرض کرد: بین آنها قضاوت کن. یکی از آن دو اعرابی گفت: آیا این مرد میان ما قضاوت کند؟ پس عمر به طرف آن مرد پرید و یقه او را گرفت و گفت: وای بر تو، چه می‌دانی که این کیست؟! او مولای من است، و هر کس که او مولایش نباشد پس مؤمن نیست. | |||
۳.۲۲ - سخن بیست دوم | |||
عن عمیر بن بشر الخثعمی قال: قال عمر: علی اعلم الناس بما انزل الله علی محمد [۸۹] | |||
[۹۰] | |||
؛ عمیر بن بشر گفت، عمر (بن خطاب) گفت: علی (علیه‌السّلام) داناترین مردم است به آنچه که خداوند بر محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل کرده است. | |||
۳.۲۳ - سخن بیست سوم | |||
... قال عمر بن الخطاب (یوم غدیر خم): | |||
هنیئا لک یابن ابی طالب اصبحت مولی کل مؤمن و مؤمنة [۹۱] | |||
[۹۲] | |||
[۹۳] | |||
[۹۴] | |||
عمر ابن خطاب (در روز غدیر خم، بعد از آنکه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علی را به ولایت منصوب فرمود، خطاب به علی (علیه السلام) گفت: گوارا باد بر تو‌ای پسر ابی طالب که مولا و صاحب اختیار همه مردان و زنان مؤمن شدی. | |||
۳.۲۴ - سخن بیست چهارم | |||
عن عمر بن الخطاب انه قال: اشهد علی رسول الله صلی الله علیه «و آله» و سلم لسمعته و هو یقول: لو ان السماوات السبع وضعت فی کفة و وضع ایمان علی فی کفة لرجح ایمان علی [۹۵] | |||
[۹۶] | |||
[۹۷] | |||
[۹۸] | |||
؛ عمر بن خطاب گفت: شهادت می‌دهم که از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شنیدم می‌فرمود: اگر هفت آسمان را در یک کفه (ترازو) بگذارند و ایمان علی را در کفه دیگر، ایمان علی رجحان و برتری خواهد داشت. | |||
۳.۲۵ - سخن بیست پنجم | |||
عن ابن عباس قال: سمعت عمر بن الخطاب یقول: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): یا علی انت اول المسلمین اسلاما و اول المؤمنین ایمانا [۹۹] | |||
[۱۰۰] | |||
[۱۰۱] | |||
؛ ابن عباس گفت: از عمر بن الخطاب شنیدم می‌گفت: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: یا علی، تو نخستین مسلمان و اولین مؤمن می‌باشی. | |||
۳.۲۶ - سخن بیست ششم | |||
عمر بن الخطاب رفعه: لو اجتمع الناس علی حب علی بن ابی طالب لما خلق الله النار [۱۰۲] | |||
؛ عمر بن خطاب به حدیث مرفوع روایت کرد از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) که: اگر مردم بر دوستی علی بن ابی طالب اتفاق و اجتماع می‌کردند خدا آتش را خلق نمی‌کرد. | |||
۳.۲۷ - سخن بیست هفتم | |||
عن عمرو بن میمون قال: لما ولی عمر الستة فقاموا اتبعهم بصره ثم قال: لئن ولوها الاجیلح لیرکبن بهم الطریق [۱۰۳] | |||
؛ از عمرو بن میمون روایت شد که گفت: وقتی که عمر آن شش نفر را برای خلافت معرفی کرد، آنان برخاستند (که بروند) عمر چشم به آنها دوخت، سپس گفت: هر آئینه اگر ولایت را به اجیلح واگذار کنید مسلمین را رهبری می‌کند. - «توضیح آنکه اجیلح به معنای اصلع است یعنی کسی که موی جلوی سرش ریخته که از مشخصات ظاهری علی (علیه‌السّلام) بوده است.» | |||
۳.۲۸ - سخن بیست هشتم | |||
ابن ابی الحدید جریان مفصلی از یک ملاقات و گفتگویی که میان ابن عباس و عمر (بن خطاب) واقع گردیده است نقل می‌کند که در ضمن آن گفتگو و مصاحبه، خود عمر بدین حقیقت اعتراف کرده و می‌گوید: «آری رسول خدا خواست که در حال بیماری، به نام علی تصریح کند (و بنویسد) ولی من از این کار مانع گردیدم». | |||
«و لقد اراد ان یصرح باسمه فمنعت من ذلک» | |||
ابن ابی الحدید سپس می‌گوید: این جریان را احمد بن ابی طاهر، مؤلف تاریخ بغداد در کتاب خود با اسنادش نقل نموده است. [۱۰۴] | |||
[۱۰۵] | |||
[۱۰۶] | |||
(البته حدیث منع عمر، از این وصیت از مسلمات بین شیعه و سنی است که بخاری در صحیح خود و احمد بن حنبل در مسند و ابن حجر در صواعق و دیگران آن را نقل کرده اند. | |||
۳.۲۸ - سخن بیست هشتم | |||
عمر بن خطاب گفت: الحمد لله که خداوند در این امت کسی _یعنی علی (علیه‌السّلام)_ را قرار داد که هر گاه ما راه کج برویم ما را به راه راست هدایت می‌کند. [۱۰۷] | |||
۳.۳۰ - سخن بیست نهم | |||
عمر بن خطاب در زمان خلافت خود برای حج به مکه مشرف شده در اثنای طواف نظرش به جوانی افتاد که یک طرف صورتش سیاه و چشمش قرمز و خون آلود است. عمر او را صدا زد و گفت: یا فتی من فعل بک هذا؟ ای جوان چه کسی با تو چنین کرده و چه کسی تو را زده است؟ جوان گفت: ضربنی ابو الحسن علی بن ابی طالب. علی (علیه‌السّلام) مرا زده است. عمر گفت: تأمل كن تا على بيايد. در همين حال علی بن ابی طالب رسيد. عمر گفت: يا على ءانت ضربت‌هذا الشباب؟ یا علی آیا تو این جوان را زدی؟ علی (علیه‌السّلام) فرمود: آری من او را زدم. عمر گفت: چه چیز سبب شد که او را بزنی؟ علی (علیه‌السّلام) فرمود: رایته ینظر حرم المسلمین. دیدم او را که نظر به زنان مسلمان و ناموس مردم می‌کرد (به دنبال ناموس مردم بود). عمر گفت: ای جوان، لعنت بر تو، بر خیز و برو. فقد رآک عین الله و ضربک ید الله. به درستی که تو را چشم خدا دیده و دست خدا زده است. [۱۰۸] | |||
[۱۰۹] | |||
[۱۱۰] | |||
[۱۱۱] | |||
۴ - سخنان عثمان بن عفان | |||
[ویرایش] | |||
در این بخش برخی از سخنان و مرویات عثمان بن عفان درباره حضرت علی(علیه السلام) مورد دقت و توجه قرار می‌گیرد: | |||
۲.۱ - سخن اول | |||
... رجع عثمان الی علی فساله المصیر الیه، فصار الیه فجعل یحد النظر الیه، فقال له علی: مالک یا عثمان؟ مالک تحد النظر الی؟ قال: سمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یقول: النظر الی علی عبادة [۱۱۲] | |||
[۱۱۳] | |||
[۱۱۴] | |||
؛.. عثمان به سوی علی بازگشت و از آن حضرت درخواست کرد که به سوی او برگردد. حضرت به طرف او آمد. پس (در این وقت) عثمان شروع کرد به نگاه کردن (و تماشای) آن حضرت. علی (علیه‌السّلام) فرمود: تو را چه شده است‌ای عثمان؟ چه شده تو را که اینگونه به من خیره شده و نگاهم می‌کنی؟ عثمان گفت: از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شنیدم که می‌فرمود: نگاه کردن به علی عبادت است. | |||
۲. | ۲.۲ - سخن دوم | ||
«... خلیفه سوم عثمان، سه مرتبه از علی (علیه‌السّلام) دعوت کرد که با وی همکاری نماید، مرتبه اول در سال ۲۲ هجری، یعنی در همان سالی که خلیفه شد آن دعوت به عمل آمد، و مرتبه دیگر در سال ۲۷ هجری، و سومین مرتبه در سال ۳۲ بعد از هجرت پیغمبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، (اما) علی (علیه‌السّلام) هیچ یک از آن دعوتها را برای همکاری سیاسی نپذیرفت. ولی هر بار که خلیفه سوم (عثمان) از علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) دعوت به همکاری می‌کرد، علی می‌گفت: یکی از کارهای واجب که باید صورت بگیرد جمع آوری آیات قرآن و تدوین آن به شکل یک کتاب است و من حاضرم که برای این کار واجب با تو همکاری کنم...» [۱۱۵] | |||
[ | [۱۱۶] | ||
[ | |||
۲. | ۲.۳ - سخن سوم | ||
(در ایامی که عثمان به کشته شدن نزدیک می‌شد) این بیت را به تمثیل به علی (علیه‌السّلام) نوشت: | |||
فان کنت ماکولا فکن انت آکل • و الا فادرکنی و لما امزق. | |||
[ | حاصل بیت آنکه: اگر مرا همی باید کشت، پس تو بکش که علی بن ابی طالبی، و اگر نمی‌باید کشت، مگذار که طلحه مرا بکشد و پاره پاره کند. [۱۱۷] | ||
گفتنی است که این شعر را زمانی عثمان بیان کرد که طلحة بن عبید الله با جماعتی از بنی تمیم از بام سرای عثمان به قصد کشتن او بالا رفت). | |||
۲. | ۲.۴ - سخن چهارم | ||
سخن عثمان در خطابش به علی (علیه السلام): | |||
«... به خدا اگر بمیری، دوست ندارم بعد از تو زنده بمانم، زیرا جانشینی پس از تو نمی‌بینم. و اگر باقی بمانی هیچ سرکشی را نمی‌بینم که تو را به عنوان نردبان و وسیله یاوری انتخاب کرده باشد و تو را پناهگاه و ملجا شمرده باشد. نسبت من به تو مانند فرزندی است که از طرف پدرش عاق شده...». [۱۱۸] | |||
[۱۱۹] | |||
[ | |||
[ | |||
مراجعة ١٢:١٤، ٢٢ مارس ٢٠٢٥
أهمية الموضوع
تتضح أهمية ذلك من جهات عدة:
أولاً
نتعرف على المكانة الرفيعة لأمير المؤمنين علي (عليه السلام) من خلال كلام أولئك الذين يُعتبرون من بعض صحابة رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم)، والذين سمعوا كلامه.
ثانياً
بالتأكيد، سيزداد فهم أتباع المذاهب المختلفة من العامة لهذه الأمور، وسيتعمق إدراكهم لتلك الشخصية العظيمة، وسيحصل تحول جديد فيهم، (كمثال، أحد الكتّاب من أهل السنة يُدعى فؤاد فاروقي، الذي ألّف عدة كتب عن عظمة ومكانة علي (عليه السلام)، ذكر في الصفحة ٢٦٠ من كتابه "خمسة وعشرون عامًا من صمت علي (عليه السلام)" عن بداية معرفته الواسعة بشخصية علي (عليه السلام) قائلاً: "لا أستطيع ان اذكر الوقت الذي تعرفت فيه على اسم علي المبارك (عليه السلام) بالتحديد، لكنني أتذكر جيدًا متى أصبحت مفتونًا به: عندما بدأت بجمع أقوال عمر بن الخطاب عن هذه الشخصية البارزة في الإسلام، الكلمات المليئة بالثناء والاحترام من عمر، القائد العظيم في القرن الأول للإسلام، جعلتني أُعجب بعلي(عليه السلام)...".
ثالثاً
من خلال هذا، تتضح حقيقة أولئك الذين تجاهلوا وصايا النبي (صلى الله عليه وآله وسلم) فيما يخص الخلافة والولاية لعلي (عليه السلام)، وقاموا بتشكيل شوراى مغلق لتعيين خليفة للمسلمين، وفي سياق هذه المناقشات، سيتم أيضًا تناول الأقوال والروايات التي نقلتها عائشة حول عظمة علي (عليه السلام)ايضاً.
كلمات أبي بكر في علي ع
سيتم التركيز على ذكر بعض كلمات أبي بكر والروايات التي نقلها في فضائل أمير المؤمنين الإمام علي (عليه السلام).
=الرواية الاولى
فقال ابوبکر: صدق الله و رسوله، قال لی رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلّم) لیلة الهجرة، و نحن خارجان من الغار نرید المدینة: کفی و کف علي فی العدل سواء [١]خطأ استشهاد: وسم <ref> غير صحيح؛ المراجع غير ذات الاسم يجب أن تمتلك محتوى[٢][٣][٤].
الرواية الثانية
عن عائشة قالت، رایت ابا بکر الصدیق یکثر النظر الی وجه علی بن ابی طالب، فقلت: یا ابة انک لتکثر النظر الی علی بن ابی طالب؟ فقال لی: یا بنیة سمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یقول: النظر الی وجه علی عبادة [٥][٦][٧][٨].
الرواية الثالثة
عن ابن عمر قال: قال ابوبکر: ارقبوا محمدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فی اهل بیته، ای احفظوه فیهم فلا تؤذوهم [٩][١٠][١١].
الرواية الرابعة
روي عن الحارث بن الأعور أن النبي (صلى الله عليه وآله وسلم) كان في جمع من أصحابه فقال: "أريكم آدم في علمه، ونوحًا في فهمه، وإبراهيم في حكمته"، فلم يلبث أن جاء علي (عليه السلام). فقال أبو بكر: یا رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اقتست رجلا بثلاثة من الرسل، بخ بخ لهذا الرجل، من هو یا رسول الله؟ قال النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): اولا تعرفه یا ابا بکر؟ قال: الله و رسوله اعلم. قال (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): هو ابو الحسن علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) فقال ابوبکر: بخ بخ لک یا ابا الحسن و این مثلک یا ابا الحسن [١٢][١٣].
الرواية الخامسة
قال الشعبي: بينا أبوبكر جالس إذ طلع علي بن أبي طالب من بعيد، فلما رآه أبوبكر قال: من سره أن ينظر إلى أعظم الناس منزلة وأقربهم قرابة وأفضلهم دالة وأعظمهم غناء عن رسول الله صلى الله عليه (وآله) وسلم، فلينظر إلى هذا الطالع[١٤] [١٥]. وعن زيد بن علي بن الحسين قال: سمعت أبي علي بن الحسين يقول: سمعت أبي الحسين بن علي يقول: قلت لأبي بكر، يا أبابكر، من خير الناس بعد رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم)؟ فقال لي: أبوك [١٦].
الرواية السادسة
عن معقل بن يسار المزني قال: سمعت أبا بكر الصديق يقول: علي بن أبي طالب عترة رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم)[١٧].
الرواية السابعة
في كتاب الرياض النضرة: قال: جاء أبوبكر وعلي (عليه السلام) يزوران قبر النبي «صلى الله عليه (وآله) وسلم» بعد وفاته بستة أيام، فقال علي (عليه السلام) لأبي بكر: تقدم. فقال أبوبكر: ما كنت لأتقدم رجلاً سمعت رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم) يقول: علي مني بمنزلتي من ربي[١٨] [١٩][٢٠].
الرواية الثامنة
... (عن) معقل بن يسار المزني يقول: سمعت أبابكر الصديق يقول لعلي بن أبي طالب: عقدة رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم)(أي الذي عقد بيعته مع المسلمين من قبل النبي صلى الله عليه وآله وسلم)[٢١].
=الرواية التاسعة
عن قيس بن حازم قال: التقى أبوبكر وعلي بن أبي طالب، فتبسم أبوبكر في وجه علي، فقال له: ما لك تبسمت؟ قال: سمعت رسول الله (صلى الله عليه وآله وسلم) يقول: لا يجوز أحد الصراط إلا من كتب له علي الجواز [٢٢][٢٣][٢٤].
الراوية العاشرة
أبوبكر قال في مناسبات عديدة، على المنبر وأمام جمع كبير من المسلمين: أقيلوني، أقيلوني، فلست بخير منكم وعلي فيكم [٢٥][٢٦][٢٧][٢٨][٢٩]. ومن الجدير بالذكر أن صحة هذا القول لأبي بكر واضحة في كلمات علي (عليه السلام) في نهج البلاغة، حيث قال: "فيا عجبًا بينما هو يستقيلها في حياته إذ عقدها لآخر بعد مماته"، أي "فيا للعجب، بينما كان أبوبكر يستقيل من الخلافة في حياته، إذ عقدها لآخر بعد وفاته."
روايات التي نقلها عمر ابن الخطاب في علي ع=
في هذا القسم سنركز على كلمات وروايات التي نقلها عمر في فضائل امير المؤمنين علي عليه السلام.
الرواية الاولى
عن عمر بن الخطاب قال: کنت انا و ابوبکر و ابو عبیدة و جماعة اذ ضرب النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) منکب علی فقال: یا علی انت اول المؤمنین ایمانا و اولهم اسلاما و انت منی بمنزلة هارون من موسی سلیمان [٣٠][٣١][٣٢].
الرواية الثانية
عن عمار الدهنی، عن سالم بن ابی الجعد، قال: قیل لعمر: انک تصنع بعلی شیئا لا تصنعه باحد من اصحاب النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قال: انه مولای[٣٣].
الرواية الثالثة
عن عمر بن الخطاب قال: نصب رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علیا علما فقال: من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه، و اخذل من خذله و انصر من نصره اللهم انت شهیدی علیهم، قال عمر: و کان فی جنبی شاب حسن الوجه، طیب الریح، فقال: یا عمر، لقد عقد رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عقدا لا یحله الا منافق فاحذر ان تحله. قال عمر: فقلت یا رسول الله انک حیث قلت فی علی (ما قلت) کان فی جنبی شاب حسن الوجه، طیب الریح قال کذا و کذا. قال (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): نعم یا عمر، انه لیس من ولد آدم، لکنه جبرئیل اراد ان یؤکد علیکم ما قلته فی علی [٣٤][٣٥][٣٦].
الرواية الرابعة
عن عمار الدهنی عن ابی فاختة، قال: اقبل علی و عمر جالس فی مجلسه فلما رآه عمر تضعضع و تواضع وتوسع له فی المجلس، فلما قام علی، قال بعض القوم: یا امیرالمؤمنین انک تصنع بعلی صنیعا ما تصنعه باحد من اصحاب محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قال عمر: و ما رایتنی اصنع به؟ قال: رایتک کلما رایته تضعضعت و تواضعت و اوسعت حتی یجلس قال: و ما یمنعنی، و الله انه مولای و مولی کل مؤمن[٣٧].
الرواية الخامسة
قال عمر بن الخطاب: لقد اعطی علي ع ثلاث خصال لان تکون لی خصلة منها احب الی من ان اعطی حمر النعم، فسئل و ما هی؟ قال: تزویج النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ابنته و سکناه المسجد لا یحل لاحد فیه ما یحل لعلی و الرایة یوم خیبر[٣٨] [٣٩][٤٠][٤١].
=الرواية السادسة
عن ابن عباس: مشیت و عمر بن الخطاب فی بعض ازقة المدینة فقال لی:... یا ابن عباس... و الله لسمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یقول لعلی بن ابی طالب: من احبک احبنی و من احبنی احب الله، و من احب الله ادخله الجنة مدلا[٤٢].
الرواية السابعة
عن عبدالله بن ضبیعة العبدی، عن ابیه، عن جده قال: اتی عمر بن الخطاب رجلان سالاه عن طلاق الامة، فقام معهما فمشی حتی اتی حلقة فی المسجد، فیها رجل اصلع، فقال: ایها الاصلع ما تری فی طلاق الامة؟ فرفع راسه الیه ثم اوما الیه بالسبابة و الوسطی، فقال له عمر: تطلیقتان. فقال احدهما: سبحان الله، جئناک و انت امیرالمؤمنین فمشیت معنا حتی وقفت علی هذه الرجل فسالته، فرضیت منه ان اوما الیک؟! فقال لهما - عمر- ما تدریان من هذا؟ قالا: لا. قال: هذا علی بن ابی طالب. اشهد علی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) لسمعته و هو یقول: ان السماوات السبع و الارضین السبع لو وضعتا فی کفة - میزان - ثم وضع ایمان علی فی کفة میزان لرجح ایمان علی[٤٣] [٤٤][٤٥][٤٦].
الرواية الثامنة
... فقال عمر بن الخطاب: عجزت النساء ان یلدن مثل علی [٤٧].
الرواية التاسعة
عن عبدالله بن عباس قال: سمعت عمر بن الخطاب یقول: کفوا عن ذکر علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) فلقد رایت من رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فیه خصالا لان تکون لی واحدة منهن فی آل الخطاب احب الی مما طلعت علیه الشمس [٤٨][٤٩][٥٠].
الرواية العاشرة
عن عمر بن الخطاب، قال: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): ما اکتسب مکتسب مثل فضل علی، یهدی صاحبه الی الهدی و یرد عن الردی [٥١][٥٢] [٥٣][٥٤].
الرواية الحادية عشر
عن... و عمر بن الخطاب و...، ان رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قال: النظر الی وجه علی عبادة [٥٥].
الرواية الثانية عشر
عن سوید بن غفلة، قال: رای عمر رجلا یخاصم علیا، فقال له عمر: انی لاظنک من المنافقین! سمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یقول: علی منی بمنزلة هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی [٥٦][٥٧].
الرواية الثالثة عشر
عن ابی هریرة، عن عمر بن الخطاب قال: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): من کنت مولاه فعلی مولاه [٥٨][٥٩].
الرواية الرابعة عشر
قال عمر بن الخطاب: علی اقضانا[٦٠][٦١] [٦٢][٦٣].
الرواية الخامسة عشر
عن عمر بن الخطاب، عن النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): کل سبب و نسب ینقطع یوم القیامة الا سببی و نسبی وکل ولد آدم فان عصبتهم لابیهم ما خلا ولد فاطمة، فانی انا ابوهم و عصبتهم [٦٤].
الكلام السادس عشر
قال عمر بن الخطاب: لا یفتین احد فی المسجد و علی حاضر [٦٥][٦٦].
الكلام السابع عشر
قال عمر بن الخطاب: یابن ابیطالب، فما زلت کاشف کل شبهة، و موضع کل علم [٦٧]. قال عمر: لا ابقانی الله بعد ابن ابیطال [٦٨][٦٩]. وكل1لك قال عمر بن الخطاب فی عدة مواطن: لو لا علی لهلک عمر [٧٠].
الكلام السابع عشر
عن سعید بن المسیب قال: قال عمر ابن الخطاب: اعوذ بالله من معضلة لیس لها ابو الحسن، علی بن ابی طالب [٧١] [٧٢][٧٣] [٧٤] [٧٥].
۳.۱۹ - سخن نوزدهم قال عمر ابن الخطاب: اللهم لا تنزل بی شدیدة الا و ابو الحسن الی جنبی [۸۵] [۸۶] ؛ عمر ابن خطاب گفت: بار خدایا کار سختی بر من نازل مفرما مگر آنکه ابو الحسن (علی علیه السلام) در کنار من باشد.
۳.۲۰ - سخن بیستم عن ابن عباس قال: کنت اسیر مع عمر بن الخطاب فی لیلة، و عمر علی بغل و انا علی فرس، فقرا آیة فیها ذکر علی بن ابی طالب فقال: اما و الله یا بنی عبد المطلب لقد کان علی فیکم اولی بهذا الامر منی و من ابی بکر،... - الی ان قال - و الله ما نقطع امرا دونه، و لا نعمل شیئا حتی نستاذنه [۸۷] ؛ از ابن عباس روایت شد که گفت: در یکی از شبها من و عمر بن خطاب سیر می‌کردیم (همسفر بودیم) و عمر بر قاطر من بر اسب بودم، پس آیه‌ای قرائت شد که در آن آیه نام علی بن ابی طالب یاد آوری می‌شد. پس ( عمر بن خطاب ) گفت: آگاه باشید به خدا سوگند‌ای فرزندان عبد المطلب، به تحقیق که علی در میان شما سزاوارترین است به این امر (خلافت) از من و ابوبکر... (تا آنکه گفت): به خدا سوگند هیچ کاری را بدون او تمام نمی‌کنم. و عملی بدون اجازه او انجام نمی‌دهم.
۳.۲۱ - سخن بیست یکم عن الحافظ الدار القطنی عن عمر، و قد جاءه اعرابیان یختصمان فقال لعلی: اقض بینهما. فقال احدهما: هذا یقضی بیننا؟! فوثب الیه عمر و اخذ بتلبیبه، و قال: ویحک ما تدری من هذا؟ هذا مولای و من لم یکن مولاه فلیس بمؤمن [۸۸] ؛ حافظ دار قطنی از عمر (بن خطاب) روایت می‌کند که دو تن اعرابی جهت مخاصمه و دعوا نزد او (یعنی نزد عمر بن خطاب) آمدند. پس عمر به علی (علیه‌السّلام) عرض کرد: بین آنها قضاوت کن. یکی از آن دو اعرابی گفت: آیا این مرد میان ما قضاوت کند؟ پس عمر به طرف آن مرد پرید و یقه او را گرفت و گفت: وای بر تو، چه می‌دانی که این کیست؟! او مولای من است، و هر کس که او مولایش نباشد پس مؤمن نیست.
۳.۲۲ - سخن بیست دوم عن عمیر بن بشر الخثعمی قال: قال عمر: علی اعلم الناس بما انزل الله علی محمد [۸۹] [۹۰] ؛ عمیر بن بشر گفت، عمر (بن خطاب) گفت: علی (علیه‌السّلام) داناترین مردم است به آنچه که خداوند بر محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل کرده است.
۳.۲۳ - سخن بیست سوم ... قال عمر بن الخطاب (یوم غدیر خم): هنیئا لک یابن ابی طالب اصبحت مولی کل مؤمن و مؤمنة [۹۱] [۹۲] [۹۳] [۹۴]
عمر ابن خطاب (در روز غدیر خم، بعد از آنکه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علی را به ولایت منصوب فرمود، خطاب به علی (علیه السلام) گفت: گوارا باد بر تو‌ای پسر ابی طالب که مولا و صاحب اختیار همه مردان و زنان مؤمن شدی.
۳.۲۴ - سخن بیست چهارم عن عمر بن الخطاب انه قال: اشهد علی رسول الله صلی الله علیه «و آله» و سلم لسمعته و هو یقول: لو ان السماوات السبع وضعت فی کفة و وضع ایمان علی فی کفة لرجح ایمان علی [۹۵] [۹۶] [۹۷] [۹۸] ؛ عمر بن خطاب گفت: شهادت می‌دهم که از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شنیدم می‌فرمود: اگر هفت آسمان را در یک کفه (ترازو) بگذارند و ایمان علی را در کفه دیگر، ایمان علی رجحان و برتری خواهد داشت.
۳.۲۵ - سخن بیست پنجم عن ابن عباس قال: سمعت عمر بن الخطاب یقول: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): یا علی انت اول المسلمین اسلاما و اول المؤمنین ایمانا [۹۹] [۱۰۰] [۱۰۱] ؛ ابن عباس گفت: از عمر بن الخطاب شنیدم می‌گفت: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: یا علی، تو نخستین مسلمان و اولین مؤمن می‌باشی.
۳.۲۶ - سخن بیست ششم عمر بن الخطاب رفعه: لو اجتمع الناس علی حب علی بن ابی طالب لما خلق الله النار [۱۰۲] ؛ عمر بن خطاب به حدیث مرفوع روایت کرد از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) که: اگر مردم بر دوستی علی بن ابی طالب اتفاق و اجتماع می‌کردند خدا آتش را خلق نمی‌کرد.
۳.۲۷ - سخن بیست هفتم عن عمرو بن میمون قال: لما ولی عمر الستة فقاموا اتبعهم بصره ثم قال: لئن ولوها الاجیلح لیرکبن بهم الطریق [۱۰۳] ؛ از عمرو بن میمون روایت شد که گفت: وقتی که عمر آن شش نفر را برای خلافت معرفی کرد، آنان برخاستند (که بروند) عمر چشم به آنها دوخت، سپس گفت: هر آئینه اگر ولایت را به اجیلح واگذار کنید مسلمین را رهبری می‌کند. - «توضیح آنکه اجیلح به معنای اصلع است یعنی کسی که موی جلوی سرش ریخته که از مشخصات ظاهری علی (علیه‌السّلام) بوده است.»
۳.۲۸ - سخن بیست هشتم ابن ابی الحدید جریان مفصلی از یک ملاقات و گفتگویی که میان ابن عباس و عمر (بن خطاب) واقع گردیده است نقل می‌کند که در ضمن آن گفتگو و مصاحبه، خود عمر بدین حقیقت اعتراف کرده و می‌گوید: «آری رسول خدا خواست که در حال بیماری، به نام علی تصریح کند (و بنویسد) ولی من از این کار مانع گردیدم». «و لقد اراد ان یصرح باسمه فمنعت من ذلک» ابن ابی الحدید سپس می‌گوید: این جریان را احمد بن ابی طاهر، مؤلف تاریخ بغداد در کتاب خود با اسنادش نقل نموده است. [۱۰۴] [۱۰۵] [۱۰۶]
(البته حدیث منع عمر، از این وصیت از مسلمات بین شیعه و سنی است که بخاری در صحیح خود و احمد بن حنبل در مسند و ابن حجر در صواعق و دیگران آن را نقل کرده اند.
۳.۲۸ - سخن بیست هشتم عمر بن خطاب گفت: الحمد لله که خداوند در این امت کسی _یعنی علی (علیه‌السّلام)_ را قرار داد که هر گاه ما راه کج برویم ما را به راه راست هدایت می‌کند. [۱۰۷]
۳.۳۰ - سخن بیست نهم
عمر بن خطاب در زمان خلافت خود برای حج به مکه مشرف شده در اثنای طواف نظرش به جوانی افتاد که یک طرف صورتش سیاه و چشمش قرمز و خون آلود است. عمر او را صدا زد و گفت: یا فتی من فعل بک هذا؟ ای جوان چه کسی با تو چنین کرده و چه کسی تو را زده است؟ جوان گفت: ضربنی ابو الحسن علی بن ابی طالب. علی (علیه‌السّلام) مرا زده است. عمر گفت: تأمل كن تا على بيايد. در همين حال علی بن ابی طالب رسيد. عمر گفت: يا على ءانت ضربت‌هذا الشباب؟ یا علی آیا تو این جوان را زدی؟ علی (علیه‌السّلام) فرمود: آری من او را زدم. عمر گفت: چه چیز سبب شد که او را بزنی؟ علی (علیه‌السّلام) فرمود: رایته ینظر حرم المسلمین. دیدم او را که نظر به زنان مسلمان و ناموس مردم می‌کرد (به دنبال ناموس مردم بود). عمر گفت: ای جوان، لعنت بر تو، بر خیز و برو. فقد رآک عین الله و ضربک ید الله. به درستی که تو را چشم خدا دیده و دست خدا زده است. [۱۰۸]
[۱۰۹]
[۱۱۰]
[۱۱۱]
۴ - سخنان عثمان بن عفان
[ویرایش]
در این بخش برخی از سخنان و مرویات عثمان بن عفان درباره حضرت علی(علیه السلام) مورد دقت و توجه قرار می‌گیرد:
۲.۱ - سخن اول ... رجع عثمان الی علی فساله المصیر الیه، فصار الیه فجعل یحد النظر الیه، فقال له علی: مالک یا عثمان؟ مالک تحد النظر الی؟ قال: سمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یقول: النظر الی علی عبادة [۱۱۲] [۱۱۳] [۱۱۴] ؛.. عثمان به سوی علی بازگشت و از آن حضرت درخواست کرد که به سوی او برگردد. حضرت به طرف او آمد. پس (در این وقت) عثمان شروع کرد به نگاه کردن (و تماشای) آن حضرت. علی (علیه‌السّلام) فرمود: تو را چه شده است‌ای عثمان؟ چه شده تو را که اینگونه به من خیره شده و نگاهم می‌کنی؟ عثمان گفت: از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شنیدم که می‌فرمود: نگاه کردن به علی عبادت است.
۲.۲ - سخن دوم «... خلیفه سوم عثمان، سه مرتبه از علی (علیه‌السّلام) دعوت کرد که با وی همکاری نماید، مرتبه اول در سال ۲۲ هجری، یعنی در همان سالی که خلیفه شد آن دعوت به عمل آمد، و مرتبه دیگر در سال ۲۷ هجری، و سومین مرتبه در سال ۳۲ بعد از هجرت پیغمبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، (اما) علی (علیه‌السّلام) هیچ یک از آن دعوتها را برای همکاری سیاسی نپذیرفت. ولی هر بار که خلیفه سوم (عثمان) از علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) دعوت به همکاری می‌کرد، علی می‌گفت: یکی از کارهای واجب که باید صورت بگیرد جمع آوری آیات قرآن و تدوین آن به شکل یک کتاب است و من حاضرم که برای این کار واجب با تو همکاری کنم...» [۱۱۵] [۱۱۶]
۲.۳ - سخن سوم
(در ایامی که عثمان به کشته شدن نزدیک می‌شد) این بیت را به تمثیل به علی (علیه‌السّلام) نوشت:
فان کنت ماکولا فکن انت آکل • و الا فادرکنی و لما امزق.
حاصل بیت آنکه: اگر مرا همی باید کشت، پس تو بکش که علی بن ابی طالبی، و اگر نمی‌باید کشت، مگذار که طلحه مرا بکشد و پاره پاره کند. [۱۱۷]
گفتنی است که این شعر را زمانی عثمان بیان کرد که طلحة بن عبید الله با جماعتی از بنی تمیم از بام سرای عثمان به قصد کشتن او بالا رفت).
۲.۴ - سخن چهارم سخن عثمان در خطابش به علی (علیه السلام): «... به خدا اگر بمیری، دوست ندارم بعد از تو زنده بمانم، زیرا جانشینی پس از تو نمی‌بینم. و اگر باقی بمانی هیچ سرکشی را نمی‌بینم که تو را به عنوان نردبان و وسیله یاوری انتخاب کرده باشد و تو را پناهگاه و ملجا شمرده باشد. نسبت من به تو مانند فرزندی است که از طرف پدرش عاق شده...». [۱۱۸] [۱۱۹]
- ↑ ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب، ص۱۲۹،حدیث ۱۷۰
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۴۳۸، اواخر حدیث ۹۵۳
- ↑ القندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ج۲، ص۲۳۶
- ↑ متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۱، ص۶۰۴، مؤسسة الرساله بیروت
- ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۵۸
- ↑ السیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، تاریخ الخلفاء، ص۱۷۲
- ↑ ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب، ص۲۸۰
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۳۹۱، حدیث ۸۹۵
- ↑ القندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ص۳۵۶
- ↑ متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۳، ص۶۳۸
- ↑ الحسینی تهرانی، هاشم، بوستان معرفت، ص۴۴۷
- ↑ الحسینی الطهرانی، هاشم، بوستان معرفت، ص۴۴۷
- ↑ خوارزمی، حافظ، مناقب، فصل ۷، ص۴۵
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ، امیرالمؤمنین ج۳، ص۷۰، حدیث ۱۱۰۰
- ↑ المناقب، خوارزمی، حافظ، فصل ۱۴، ص۹۸
- ↑ متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۲، ص۴۸۹
- ↑ متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۱۵
- ↑ احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۲۷۷
- ↑ الحسینی فیروز آبادی، مرتضی، فضائل الخمسه، ج۱، ص۲۹۷۹
- ↑ محب‌الدین الطبری، احمد بن عبدالله، الریاض النضرة، ج۲، ص۱۶۳
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۳، ص۵۴، حدیث ۱۰۹۲
- ↑ ابان السمان، الموافقه، ص۱۳۷
- ↑ ابن حجر، احمد بن محمد، الصواعق المحرقه، ص۱۲۶
- ↑ ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب علی، ص۱۱۹
- ↑ الرازی، محمد، بما شيعني، ص۳۳۲
- ↑ الرازی، فخر الدین، نهایة العقول طبری، محمد بن جریر،
- ↑ تاریخ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف سمعانی،
- ↑ عبدالکریم، فضائل الشام غزالی، محمد، سر العالمین
- ↑ سبط ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص من الامة
- ↑ القندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۲، ص۱۴۶
- ↑ متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۲۲
- ↑ متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱۳، ص۱۲۳
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۸۲، حدیث ۵۸۴
- ↑ القندوزی، سلیمان، ینابیع المودة، باب مودة الخامسة، ج۲، ص۲۸۴
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۸۰
- ↑ بخاری، محمد، تاریخ کبیر، ج۱، ص۳۷۵
- ↑ ابن عساکر، محمد بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۸۲، حدیث۵۸۵
- ↑ القندوزی، سلیمان، ینابیع المودة، ج۲، ص۴۰۶
- ↑ الحاکم النیشابوری، ابوعبدالله، المستدرک، ج۳، ص۱۲۵
- ↑ الهیثمی، على بن ابى بکر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۲۰
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۱، ص۲۱۹، حدیث ۲۸۲
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۳۸۸،
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۳۶۵، حدیث ۸۷۲
- ↑ ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب، ص۲۸۹، شماره ۳۳۰،
- ↑ خوارزمی، مناقب، ص۷۸، فضل ۱۳،
- ↑ گنجی، محمد بن یوسف، کفایة الطالب، ص۲۵۸، اواخر باب ۶۲
- ↑ سلیمان قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۳، ص۱۴۶
- ↑ احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۲۱۱،
- ↑ فضائل الخمسة، ج۲، ص۲۳۹
- ↑ متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۶، ص۳۹۳
- ↑ احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۲۱۲
- ↑ عبد الحسین، امینی، الغدیر، ج۵، ص۳۶۳
- ↑ فیروزآبادی، مرتضی، فضائل الخمسة، ج۱، ص۱۶۷
- ↑ الحاکم النیشابوری، ابوعبدالله، المستدرک
- ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۵۸
- ↑ احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۲۸۶
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۱، ص۳۶۰
- ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۲، ص۷۹، حدیث. ۵۸۱
- ↑ ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب، ص۲۲، شماره ۳۱
- ↑ حافظ ابی نعیم،حلیة الاولیاء، ج۱، ص۶۵
- ↑ السیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، تاریخ الخلفاء، ص۱۷۰
- ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۶۰
- ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۹۷، حدیث ۲۱
- ↑ القندوزی، سلیمان، ینابیع المودة، ج۲، ص۹۹
- ↑ احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۴۹۲
- ↑ احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۲، ص۸۲۵
- ↑ احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۲، ص۸۲۵
- ↑ احسان بخش، صادق، آثار الصادقین، ج۱۴، ص۴۹۳
- ↑ عبد الحسین، امینی، الغدیر، ج۶، ص۱۲۶
- ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۹۹، حدیث ۲۹
- ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۹۹، حدیث ۲۹
- ↑ گنجی، محمد بن یوسف، کفایة الطالب، ص۲۱۷
- ↑ السیوطی، تاریخ الخلفاء، ص۱۷۱
- ↑ حاکم نیشابوری، المستدرک، کتاب المناسک، ج۱، ص۴۵۷
- ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۷، ص۳۶